ΧΟΡΟΙ & ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

Ζακυνθινοί χοροί και τραγούδια

πηγή: www.zakynthos4s.gr

Ο ζακυνθινός πολιτισμός έχει να παρουσιάσει εντυπωσιακά επιτεύγματα στη μουσική και στο χορό. Τα διάφορα μουσικά είδη που διαμορφώθηκαν στο νησί, καθώς και οι χοροί που τα συνόδευαν, έχουν περιβληθεί με αγάπη από τους Ζακυνθινούς, σώζονται ως τις μέρες μας, και μάλιστα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής τους. Η ιδιαίτερη ιστορία του νησιού αλλά και η ζακυνθινή ψυχή είναι τα στοιχεία που έπλασαν την μουσική και τους χορούς αυτούς.

Ενώ η μουσική του νησιού διασώθηκε από τη μια γενιά στην άλλη, αυτό δεν συνέβη και με τους χορούς. Οι παραδοσιακοί ζακυνθινοί χοροί διασώθηκαν-την τελευταία στιγμή- χάρη στους γεροντότερους κάθε χωριού που διατηρούσαν τη χορευτική αυτή παράδοση, την οποία και δίδαξαν σε λαογράφους και χορευτές. Τα τελευταία χρόνια, έχει ξεκινήσει μια συστηματική προσπάθεια μελέτης και διάσωσης των παραδοσιακών χορών της Ζακύνθου.

Η μελέτη αυτή έχει αποδείξει ότι οι χοροί της πόλης του νησιού διέφεραν από εκείνους των χωριών. Ενώ η πόλη δεχόταν τις επιδράσεις της δύσης στο χορό (πχ. μαζούρκα, πόλκα, καντρίλιες), τα χωριά διατηρούσαν στους χορούς τους ακέραιο το ελληνικό στοιχείο, δίχως να αλλοιώνονται από τις ξενόφερτες επιρροές. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι στη Ζάκυνθο δεν χορεύτηκαν πανελλήνιοι λαϊκοί χοροί, όπως το τσάμικο και το καλαματιανό, τα οποία έγιναν γνωστά στο νησί στις αρχές μόλις του 20ού αιώνα. Οι χοροί της Ζακύνθου που σώζονται μέχρι σήμερα είναι ο Συρτός Ζακυνθινός ή Λεβαντίνικος, που παρουσιάζει πολλές παραλλαγές από χωριό χε χωριό, η Άμοιρη, αποκριάτικος, σατυρικός, κυκλικός χορός, ο Γιαργιτός ή χορός του Θησέα, και ο Σταυρωτός. Όλοι αυτοί οι χοροί παρουσιάζουν ιδιαίτερο λαογραφικό ενδιαφέρον και τονίζουν την ελληνικότητα της ζακυνθινής παράδοσης.

Όσον αφορά στη μουσική, στη Ζάκυνθο διαμορφώθηκαν διάφορα μουσικά είδη, τα οποία συνοδεύουν τις διάφορες εκφάνσεις της καθημερινής ζωής των κατοίκων. Υπάρχει λοιπόν η εκκλησιαστική μουσική, οι αρέκειες, οι καντάδες και το δημοτικό τραγούδι. Ειδικότερα, οι αρέκειες είναι ένα ιδιότυπο είδος λαϊκού τραγουδιού που απαντάται σε ολόκληρη τη Ζάκυνθο, και είναι δίστιχα τραγούδια με τετραφωνία χωρίς τη συνοδεία μουσικών οργάνων. Στη συνέχεια, οι καντάδες, που απλώθηκαν κυρίως στην πόλη και στα κοντινά χωριά, αν και δέχτηκαν τις επιρροές της Δύσης, εντούτοις δεν αποτελούν μίμηση, αλλά αυτόνομο είδος επτανησιακής έντεχνης μουσικής. Πολλά ποιήματα επιφανών Ζακυνθινών ποιητών, όπως του Σολωμού και του Κάλβου, έχουν μελοποιηθεί από ντόπιους κυρίως συνθέτες, και βρίσκονται στα χείλη του λαού μέχρι και σήμερα. Τα δημοτικά ζακυνθινά τραγούδια συντοφεύουν τους κατοίκους του νησιού σε όλες της εκδηλώσεις της ανθρώπινης ζωής (γάμους, πανηγύρια κτλ), και είναι τελείως διαφορετικά στο ύφος και τις ιδέες από τις καντάδες με τη δυτική επίδραση. Στα δημοτικά τραγούδια της Ζακύνθου δεν υπάρχουν παραφθαρμένες ιταλικές λέξεις και τα ξένα γλωσσικά δάνεια είναι εντελώς ανύπαρκτα.

Οι επισκέπτες της Ζακύνθου μπορούν να ακούσουν καντάδες και αρέκιες σε διάφορες ταβέρνες στην πόλη και στα χωριά, και να δουν τους παραδοσιακούς χορούς του νησιού σε πανηγύρια, γάμους και γενικότερα στις εορταστικές εκδηλώσεις του ζακυνθινού λαού.